روز آذر جشن
وبسایت "فردای تازه" همان "تاروت رنگی" سابق می باشد.
آذر جشن
“آذر جشن” یا “جشن آذرگان” یکی از جشن‌های باستانی ایران است که در روز یکم آذرماه، متعلق به ماه آذر در تقویم زرتشتی برگزار می‌شود. این جشن به افتخار آذر، نماد آتش و پاکی، برگزار می‌شود. در زمان‌های باستان، آذرگان به عنوان یکی از مهم‌ترین جشن‌ها در نظر گرفته می‌شد و زرتشتیان با روشن کردن آتش‌ها و اجرای آیین‌های مختلف، به پاکی و نور ادای احترام می‌کردند.
در این جشن، ایرانیان به یادگیری، تبادل دانش و بزرگداشت آتش که نماد روشنایی و پاکی است، می‌پردازند. همچنین، این روز فرصتی است برای جمع شدن خانواده‌ها و دوستان و بزرگداشت ارزش‌های فرهنگی و معنوی که در تاریخ ایران ریشه دارند.
آذر جشن چیست؟
از جمله جشن‌هایی که در ایران باستان انجام شده و ارتباط مستقیمی با آتش داشته، آذر جشن بوده که در روز اول آذر برپا می‌شد. در چنین روزی همه افراد در یک مکان به دور یکدیگر گرد آمده و به آتشکده می‌رفتند.
آنها پس از رفتن به آتشکده سعی داشتند با انجام فعالیت‌هایی همچون گردگیری، جارو کردن و نظافت هر نوع آلودگی و گرد و خاک را از آنجا زدوده و با زدن مشک و عنبر آنجا را خوشبو کنند. پس از آن به صورت گروهی به تسبیح و ستایش خدای بی‌همتا پرداخته و دعای ویژه چنین روزی را با یکدیگر زمزمه می‌کردند.
از جمله ویژگی‌های منحصر به فرد و قابل توجه جشن‌ها و مراسمات ایران باستان چنین است که در آنها هم به شادمانی و سرور پرداخته و در عین حال به نیایش و تسبیح خدای یگانه نیز می‌پرداختند.
این موضوع به علت اعتقادات قلبی و رویکرد بالای عرفانی بوده که در انسان‌های آن روزگار وجود داشته تا با اتکا به نیروی معنوی به قدرت مضاعفی دست یافته و خودشان را در مقابله با چالش‌ها و مشکلات زندگی و همچنین فصل زمستان ارتقا دهند.
همچنین دعاخوانی و مناجات گروهی در آن زمان، موجب هماهنگی و تعامل بیشتر در بین انسان‌ها شده تا آگاه باشند که همگی به طور یکسان در برابر خدای متعال حاضر شده می‌توانند با تکیه به یکدیگر و همدلی، ایام سرد زمستان را پشت سر بگذارند. در چنین شرایطی قطعاً شرایط سخت و مشکلات با یاری و مساعدت یکدیگر، راحت‌تر حل و فصل می‌شود.
خاطرنشان می‌کنیم ایرانیان دوران باستان بسیار روحیه بشاش و پر نشاطی داشتند. به طوری که در همه ماه‌ها موضوعی را به عنوان دستاویز برای دورهمی، مهمانی و جشن و سرور در نظر می‌گرفتند.
برای نمونه هر زمان که نام روز و ماه به طور یکسان بر هم منطبق می‌شد، جشنی را به مناسبت آن ماه برپا می‌کردند. بدین ترتیب جشن نوروز از جمله مراسمات ماهیانه و از ارزشمندترین و گسترده‌ترین آنها بوده است.
علاوه بر این، جشن مهرگان و شهریورگان هم از جمله مراسمات معروف و مشهور بوده که در ماه‌های مهر و شهریور اجرا می‌شد.
آذرجشن هم از جمله رویدادهایی است که به مناسبت پیشواز از فصل زمستان مردم به دور یکدیگر جمع شده و جشنی را برپا می‌کردند.
ابوریحان بیرونی محقق و دانشمند ایرانی در نوشته‌های خود آورده است:
«وقتی روز آذر با ماه آذر کنار هم قرار بگیرد، آن روز جشن آذر است.»
مراسم مذکور با عنوان‌های آذرگان و آذرخش نیز شهرت دارد. هرچند که در برخی از منابع تاریخی، این مراسم در روز سوم آذر ماه به نام آذرگان نگاشته شده است.
آئین و مراسم جشن آذر
جهت مراسم جشن آذر مردم ایران باستان در چنین روزی در پشت بام‌ها و یا حیات منازلشان آتش‌هایی را افروخته و سعی داشتند مدت‌های طولانی آن را روشن نگه دارند.
آنها در میان هیزم و چوب‌های روشن کننده این آتش، انواع مختلفی از چوب‌های معطر و عود نیز قرار می‌دادند تا به این وسیله عطر و بوی دلپذیری در فضا ایجاد شود.
همچنین پس از پایان یافتن مراسم، مردم سعی کردند یکی از شعله‌های این آتش را به منازل خود برده و تا حد ممکن تلاش داشتند تا ایام پایانی زمستان از این آتش محافظت کرده و آن را روشن نگه دارند. چرا که باور داشتند با این کار رونق و برکت به خانه‌هایشان راه می‌یابد.
در جشن آذر علاوه بر آتش، مردم در خانه‌های خود سفره‌های متنوع و مملو از انواع تغذیه و خوراکی‌های پاییزی پهن می‌کردند و همه ساکنان و اعضای خانواده به گرد سفره جمع می‌شدند.
این دورهمی و خوشگذرانی تا ساعاتی از شب ادامه داشته و همگی از موهبت ها و نعمات این سفره استفاده کرده و لذت می‌بردند. آنها در کنار یکدیگر تجارب شیرین و خاطره انگیزی را بیان کرده و اوقات دلپذیری را پشت سر می‌گذاشتند.
پیروان مذهب زرتشت جهت پاسداشت چنین روزی به آتشکده‌ها رفته و طبق رسم نیاکان خود به غباروبی و نظافت این مراکز می‌پرداختند. همچنین بر روی دیوارها و نقاط مختلفی از آنجا عطرهای خوشبو را پاشیده و پس از آن در کنار یکدیگر جمع می‌شدند.
هرچند که تا حد زیادی این مراسمات رنگ باخته و از یادها رفته است، ولی گویا در قسمت‌هایی از شهرهای کرمان و یزد برخی از پیروان زرتشتی این آیین را اجرا می‌کنند.
سفره‌ی آذر جشن
هنگامی که نیایش و مناجات به صورت دسته جمعی خوانده شد، سفره‌های بزرگ و خوش نقش و نگاری بر روی زمین پهن کرده و در آن انواع مختلفی از میوه‌های پاییزی و خوراکی‌های تهیه شده از محصولات تابستانی را قرار می‌دادند. همچنین در آن تغذیه‌های خوش طعم و نوشیدنی‌های مطلوب با طعم‌های مختلف را قرار داده و با شربت و شیرینی از یکدیگر پذیرایی می‌کردند.
پس از آن در کنار یکدیگر به پشت بام یا حیاط منازل رفته و با فراهم کردن هیزم آتش‌هایی را می‌افروختند. در آتش‌های مذکور برخی از چوب‌های معطر و خوشبو را اضافه می‌کردند. در عین حال تعدادی عود را نیز در آتش قرار می‌دادند تا از این طریق هوا آکنده از عطر و بوهای مطبوع شود.
در آن زمان سنت بر این بود، آتشی که در طی مراسم آذر جشن افروخته می‌شود، مراقبت شده و شعله آن تا پایان زمستان روشن بماند. به طوری که به شکل‌های مختلف مانع از خاموش شدن آتش شده تا در همه ایام سرد فصل زمستان، روشنایی و برکت در آن خانه جریان داشته باشد.
پس از آن مجدداً به دور سفره گرد آمده و وعده اصلی غذا را در کنار هم میل می‌کردند. آنها در این دورهمی و جشن اوقات دلپذیر را در کنار هم گذرانده و به این وسیله نیت می‌کردند ایام پرفراز و نشیب فصل زمستان را با دلی پر امید و خوشحال شروع کنند.
این موضوع یکی از روش‌های مطلوب و جالب آغاز دوران سخت زمستان در زمان باستان بوده و از این طریق می‌توانستند موجب بالا رفتن امید، انگیزه و استقامت در وجودشان شوند.
گل مخصوص این جشن پاییزی
مردم ایران باستان از یک نوع گل ویژه جهت تزیین آتشکده‌ها و منازل خود در هنگام مراسم آذرجشن بهره می‌گرفتند.
در برخی از منابع تاریخی گل مذکور به نام گل آتشین یا آذرگون خوانده می‌شد. چنین آورده‌اند که رنگ این گل قرمز آتشین بوده و بوی مطبوعی ندارد.
هرچند در برخی از کتاب‌های پیشین، این گل را اشاره به یک گل زرد رنگ دانسته‌اند. به طور نمونه در لغت‌نامه دهخدا چنین آمده است:
«گلی باشد زرد که در میان زغب و پرزی با ریشه‌های سیاه دارد و خوش‌بوی نیست و ایرانیان دیدار آن را نیک دارند و در خانه بپراکنند.»
اسم مذکور جهت گل‌های به رنگ سرخ، به استثنای گل سرخ اطلاق می‌شد. ولی در مجموع چنین استنباط می‌شود که این گل در ابعاد بزرگ بوده و به دو رنگ قرمز و زرد در طبیعت وجود دارد.
با در نظر گرفتن مستندات و توضیحاتی که در منابع تاریخی ذکر شده، گویا آذرگون یا آذربون به منزله گل آفتابگردان بوده که در آن رنگ‌های زرد و سرخ و یا آمیخته‌ای از این دو رنگ در طبیعت مشاهده می‌شود.
